Ülkemizde ciddi manada sadece Antalya, Kahramanmaraş ve Bergama Kozak'ta üretimi yapılan çam fıstığının iç piyasadaki tüketim oranı sadece yüzde 5. Ürünün yüzde 95’i ise Avrupa'da İtalya, İspanya, Orta Doğu'da da Arap ülkelerine ihraç ediliyor. Çam kozalakları 11. ve 12. aylarda toplanmaya başlıyor ve bu toplama işi Hıdırellez'e kadar sürüyor. Toplanan kozalaklar haziran ve temmuzda güneşte sergileniyor. Güneşte lale gibi açılan kozalaklardan patoz makinesiyle kabuklu fıstık çıkarılıyor. Daha sonra işleme tesislerinde kabuklu çam fıstığı suya yatırılıp boş kabukları temizleniyor.

Kozak çam fıstığı üreticileri, raflarda Afgan ve Çin malı çam fıstığının tercih edilmesinden dolayı oldukça sıkıntılı. Türkiye’nin çam fıstığı ihracat merkezi konumundaki Ayvalık'a sınır olan İzmir’in Bergama ilçesine bağlı Kozak Yaylası’nda uzun süredir çam fıstığı üreticiliği yapan ve dünyanın en kaliteli çam fıstığının Kozak’tan çıktığını söyleyen Hisar köyü sakinlerinden Nedim Özkan, çam fıstığını mutfağa gelinceye kadar hangi safhalardan geçtiğini anlattı. Çam fıstığı üretiminin oldukça zahmetli olduğuna dikkat çeken Özkan, “Çam kozalakları hasadına yılın 11. ve 12. ayında başlanır. 6 Mayıs'a kadar ağaçtan toplama işi devam eder. 6 Mayıs’tan temmuz ve haziran aylarına kadar kozalaklar yığın halinde harman edilir. Haziran, temmuz aylarında bu harman ettiğimiz kozalakları güneşe tek sıra halinde serilir. Serdiğimiz kozalaklar güneşten bu konuma gelir. Tabiri caizse lale gibi açılır. Açılmış kozalakları patoz dediğimiz makinelerle kozalaktan iç kabuklu fıstıkları ayırırız. Ayırdığımız kabuklu fıstıkları tesislerde işler, yani sofraya sunulacak konuma getiririz. Çam fıstıkları, İtalya, İspanya, Arap ülkelerine ihraç ediliyor. Türkiye’de 3 bölgede üretiliyor. Antalya, Maraş ve Kozak. Ama dünyada geçerli olan Bergama Kozak üretimi çam fıstığıdır. Üretim, ülkemizdeki birçok ilimizde son zamanlarda küçük oranlarda artış göstermektedir” dedi.

“500 TON KOZALAKTAN 25 TON ÇAM FISTIĞI ELDE EDİLİYOR”
İşleme tesisi sorumlusu Özkan, çam fıstığını kilosunun 80 TL'ye ihraç edildiğini ifade ederek, "İç piyasada 100 ve 150 TL arasında ama Afgan malı, Çin malı, yani yurt dışından ithal edilen ürünler daha çok rağbet görüyor. Bu sorunun giderilmesini istiyoruz. Yani iç piyasada organik olan Bergama’nın Kozak fıstığının kullanılması daha iyi olur bizim için. Türkiye’de Kozak fıstığı 'bir numar' olarak değerlendirilir. Çam fıstıkları genelde pilavda, şerbette, zeytinyağlılarda, Akdeniz mutfağında tercih edilir. 500 ton kozalaktan 100 ton civarı kabuklu fıstık çıkar. Bundan da 25 ton iç fıstık çıkar. Hemen yenilecek konuma gelen 25 ton iç fıstık çıkar. Üretici burada zarar etmiyor. Satış değeri ortalama 5 kat. Bu seneki üretim zayıf. Kozalakların içleri boş çıkıyor. Üretim, tamamen hava şartlarına bağlı. Fıstıkları alınan kozalaklar, yakıt olarak kullanılmak üzere satılıyor” diye konuştu.

16.07.2012